Ik zie iets wegrennen. Laag bij de grond, kastanjebruin, snel. Een eekhoorn. Tegelijkertijd zie ik een roofvogel in de achtervolging. In het aangelegde bos aan de rand van het dorp bevind ik mij midden in de wildernis.

Je kunt de wildernis niet uit de beschaving halen, schiet door mijn hoofd. We wonen niet meer in een onontwikkelde natuurstaat, maar instincten trekken zich daar niet altijd wat van aan. Wist ik natuurlijk al. Maar ik zag het onlangs ook bij een fantastisch optreden van theatergroep Lef in De Gashouder in Dedemsvaart. Zij speelden Oerthaal. De kunst van het beschaafd samenleven. En hoe gemakkelijk manieren verdwijnen bij vervelende voorvallen. Hier ging het om ouders die elkaar ontmoetten vanwege een ruzie tussen hun kinderen waardoor er een gebit beschadigd was. Gebaren, mimiek, woordgebruik en toon; het luistert allemaal nauw in gesprekken. Tijd nemen, je eigen gelijk even parkeren, actief luisteren en vervolgens ook aandacht mogen vragen voor jouw standpunt: het is veelgevraagd. Bleek ook deze avond. In vier scenario’s ontaardde het gesprek waarin aanvankelijk de één de ander nog beter vond dan zichzelf, in kleinerend en intimiderend – ja, zelfs woest gedrag.

Natuurlijk is het vervormd; een spotprent, een lachspiegel. Maar ook in een lachspiegel zie je jezelf. Humor met een rand. Wauw en auw. Wildernis in een aangelegd bos.

Een verdwaalde automobilist vraagt mij hoe hij moet rijden om op zijn bestemming te komen. Natuurlijk wijs ik de weg, maar ik heb geen richtingsgevoel. Ik hoop dat hij genoeg brandstof in de tank heeft.

Zelf verdwaal ik ook regelmatig. ‘Koop dan een navigatiesysteem.’ Doe ik mooi niet. Af en toe verdwalen is heerlijk. Wel ruim op tijd vertrekken natuurlijk, zodat je echt kunt genieten van wat op je pad komt. Maar goed, met schrijven volg ik een duidelijke koers. Dacht ik. Dat klopt dus niet, blijkt nu. Ik heb namelijk voor de opleiding columns en blogs schrijven een website aangemaakt. En daar plaats ik, volgens opdracht, teksten op. Ik promoot mijn website via Facebook. Want het is de bedoeling dat ik lezers trek. Dat is op dit moment niet per se mijn bedoeling, maar een onderdeel van de opleiding. Wel goed, hoor. Het is een stok achter de deur om echt te schrijven en ik denk nu heel goed na over de teksten die ik publiceer.
Sommige lezers vinden de teksten boeiend, mooi en tijdschriftwaardig. Maar ik krijg ook andere reacties. Van lezers die verdwalen in mijn teksten. De weloverwogen woorden vallen zwaar; er is geen herkenning, het is niet grappig of luchtig genoeg. Zij haken af en vrezen dat meer mensen dat doen. Dat zet mij aan het denken. Ben ik de weg kwijt? Is feedback een navigatiesysteem? Hoe vervolg ik mijn weg?

Tsja, hoe het vervolg ook is, ik ga eerst tanken.

We zijn op een verjaardagsfeest. Een mijlpaal, die we vieren in een café met dansvloer. Paradise by the dashboardlight vult de ruimte en wij reproduceren zonder hapering de teksten van beide partijen in dit lied. Enige tijd later regent het mannen. Halleluja! Forever young, I want to be forever young. Heerlijk, een avond dansen op muziek van vroeger. Klinkt middelbaar? Dat zijn we ook; morgenochtend appen we over zere voeten en knieën, zijn we schor en voelen we dat herstel na zo’n avond een stuk langzamer verloopt dan vroeger.

Muziekherinneringen. Ze zijn een krachtig middel om terug te keren naar je jeugd, een feest, een begrafenis. Het is bijzonder hoeveel je ineens weer weet als je muziek hoort die je kent. Na de eerste tonen rollen de woorden zo uit je mond en denk je weer aan de gebeurtenis die aan dit muzieknummer gekoppeld is. Jeugdherinneringen beklijven. Dat is onderzocht. Verander je je omgeving naar de omgeving van je jeugd, dan voel je je vanzelf jonger en word je ook fitter. Vandaar dat het ’s avonds een stuk beter voelt dan de ochtend er na.

Ach, het is goed dat de tijd doortikt en het leven uitrolt. Ik moet er niet aan denken nog steeds precies dezelfde persoon als dertig jaar geleden te zijn, in de omgeving van destijds. Toen was dat prima. Maar nu. Nee. Ik zou zoveel niet weten, niet ervaren hebben. Mensen, vreugdevolle en verdrietige gebeurtenissen, positieve en negatieve ervaringen; ze hebben mij gevormd, mijn leven verrijkt. Ze vertellen mijn levensverhaal. Ik kan ze niet missen. Ze maken dat ik het waardevol vind om terug te blikken af en toe. Te herdenken en te vieren. Gisteren geborgen in vandaag. Vandaag als opstap naar morgen. Vandaag. Vandaag gebeurt het leven.

Ik lees een krantenartikel over de ontreddering van de breuk; sublieme historische gebeurtenissen die niemand voor mogelijk hield, veroorzaken onherstelbare breuken. De schrijver denkt dat we met z’n allen de andere kant van deze breuk moeten zien te bereiken. De tijd zal daarvoor zorgen.

Maar wat als we nou al aan de andere kant van de breuk zitten. En we daar – ontredderd – een nieuwe weg moeten vinden door de rafels en scherpe randen die de breuk veroorzaakt heeft. Met andere woorden, stel dat grote veranderingen niet voor onze neus plaats vinden, maar al achter onze rug hebben plaatsgevonden. Op het moment dat wij het ervaren, is de breuk al een feit – is het oude al gestorven en het nieuwe geboren. Dat geldt niet alleen voor sublieme historische gebeurtenissen als ook voor persoonlijk geleden breukschade. Soms breekt er iets wat niet waardevol genoeg is om te bewaren. Als een gebroken bord in een restaurantkeuken wordt het weggegooid. Een ingecalculeerd verlies. Soms breekt echter ons leven zoals wij het kennen door bijvoorbeeld het afscheid van een dierbare persoon, relatie, gezondheid of werk. Dan is weggooien geen optie. Een eerste, emotionele reactie is de breuk zo onzichtbaar mogelijk willen herstellen. Alsof er niets gebeurd is. Maar kun je daarmee leven? Helender is het als je de nieuwe situatie leert accepteren en je jezelf weer kunt opbouwen. Ontredderd als je bent door de breuk, vraagt dat tijd. Gun jezelf die tijd. Maakt dat de breuk minder pijnlijk? Nee, maar omdat je gedwongen wordt na te denken over grenzen en mogelijkheden, ontwikkel je.

Met de tijd kunnen scherpe, rafelige randen gelijmd worden met aandacht en moeite, zoals in de Japanse techniek kintsugi porseleinbreuken worden gelijmd met een naad van goud. De breuk mag zichtbaar blijven omdat ze onderdeel is van je geschiedenis; zij kent nieuwe waarde en schoonheid toe aan je levensverhaal. Niet omdat angst en pijn overwonnen zijn, maar omdat je geleerd hebt dat je sterk genoeg bent om voluit te leven.